تفاوت بیش فعالی و اوتیسم در کودکان چیست؟

تفاوت بیش فعالی و اوتیسم در کودکان چیست؟

بیش فعالی از جمله اختلالات نسبتاً شایع در بین کودکان است که البته متاسفانه بسیاری از مردم آن چنان که باید، درباره علائم، نحوه برخورد و کنترل آن اطلاعاتی ندارند. اوتیسم نیز از دیگر اختلالات رشدی در سن خردسالی است که برخی افراد با مشاهده برخی رفتارهای فرد مبتلا، آن را با بیش فعالی اشتباه می گیرند. به همین دلیل مجموعه نورو لند در این نوشتار به توضیح تفاوت اختلال بیش فعالی و اوتیسم کودکان پرداخته است.

اختلال بیش فعالی و اوتیسم

در تشخیص اولیه اختلال بیش فعالی مشاهده علائمی همچون ضعف در تمرکز، ناتوانی برای انجام امور روزمره، فعالیت بیش از حد و عدم تمایل برای توجه به اطراف بسیار کمک می کند. بسیاری از والدین درباره زمان شناسایی افراد مبتلا به بیش فعالی سوال دارند. کارشناسان در این باره اعلام کرده اند که در تمامی سنین تشخیص بیش فعالی ممکن است به طوری که تعدادی از افراد حتی در زمان نوزادی اختلال آنان محرز شده است.

اما معمولا شناسایی اغلب مبتلایان به بیش فعالی در زمان تحصیل صورت گرفته است زیرا ابتلا به این اختلال زمینه ساز بروز بسیاری از مشکلات به ویژه در حیطه آموزش و یادگیری می شود و معلمین و اولیا مدرسه در این کار نقش اساسی دارند.

در گذشته برای توصیف علائم و حرکات کودکان بیش فعال اصطلاحات مختلفی همچون میل انفجاری، بازداری اراده و ناتوانی مهار اخلاقی، فزون جنبشی و اختلال نارسایی توجه بین کارشناسان این حوزه به کار می رفت و با افزایش اطلاعات و شناخت بهتر این اختلال به آن بیش فعالی می گویند.

از دیگر اختلالات رشدی، اوتیسم بوده که معمولا بروز علائم آن قبل از سن ۳ سالگی رخ می دهد. از جمله علائم اصلی این اختلال نقص در رفتار های اجتماعی و مهارت های ارتباطی است که ناشی از اثرات تحمیلی این اختلال بر بخشی از مغز می شود. اگرچه از نقش عوامل ژنتیکی و شرایط محیطی در بروز اختلال اوتیسم نمی توان چشم پوشی کرد ولی پژوهشگران علی رغم مطالعات بسیاری که در این زمینه انجام داده اند، نتوانسته اند علت اصلی ایجاد این اختلال را پیدا کنند.

هم چنین تاکنون هیچ آزمایش خاصی نیز برای تشخیص نهایی این اختلال کشف نشده است به طوری که تشخیص نهایی بر مبنای نتایج حاصل از ارزیابی رفتار های کودک توسط متخصص درمانگر و اطلاعات دریافتی از سمت والدین صورت می گیرد.

به دلیل اینکه برخی علائم ظاهری و رفتاری در اختلال اوتیسم و بیش فعالی مشابهت دارند ممکن است افراد نتوانند مبتلایان را به خوبی تفکیک کنند از جمله این علائم می توان به عدم توجه به اطرافیان، فعالیت های تکانشی، جنب و جوش فراوان و نقص در برقراری تعاملات اجتماعی اشاره کرد. هم چنین گروهی از افراد به هر دو اختلال بیش فعالی و اوتیسم همزمان مبتلا می شوند. در صورتی که مایل هستید از تفاوت های اختلالات اوتیسم و بیش فعالی اطلاعات بیشتری کسب کنید با ما همراه باشید.

اختلال بیش فعالی چیست؟

میزان شیوع اختلال بیش فعالی (ADHD) در بین کودکان ۸ تا ۱۰ % گزارش شده است که اغلب مبتلایان آن را نیز پسران تشکیل می دهند که نشان دهنده تاثیر جنسیت بر شیوع این اختلال دارد.

از مشخصات بارز کودکان مبتلا به بیش فعالی می توان تحرک و جنب و جوش زیاد را اشاره کرد که اغلب موجب آزار دیگران می شود. در صورتی که اطرافیان به ویژه والدین بتوانند از روش های درست درمانی اطلاع یافته و آن ها را به کار گیرند، کودک کمتر رفتار های ناشی ار این اختلال را بروز می دهد.

شیطنت و بازی گوشی امری طبیعی در رشد کودکان به شمار می رود ولی گروهی از والدین با مشاهده جنب و جوش فراوان فرزند خود بسیار نگران می شوند که مبادا مبتلا به اختلال بیش فعالی باشد. همانطور که گفته شد در تشخیص درست این اختلال، ملاک ارزیابی علائم و نشانه های رفتاری توسط متخصص درمانگر است و خانواده ها بهتر است قبل از هر گونه پیش داوری نظر این افراد متخصص را جویا شوند.

به طور کلی در رفتار کودکان بیش فعال تحرک زیاد، ناتوانی در توجه و تمرکز، بروز رفتار های تکانشی مشهود است و لازم به تذکر است که تمامی کودکان همه علائم را نشان نمی دهند. تقسیم بندی گروه های اختلال بیش فعالی شامل سه نوع است:

نوع ۱: از علائم این نوع بیش فعالی نبود توجه و تمرکز کافی در کودکان مبتلا را می توان اشاره کرد.

نوع ۲: تمامی مبتلایان به این نوع بیش فعالی، رفتار های پر تحرک انجام می دهند.

نوع ۳: به این نوع بیش فعالی ترکیبی نیز می گویند به دلیل اینکه کودکان مبتلا دارای ترکیبی از علائم گروه های قبل همچون پر تحرکی و ضعف در توجه و تمرکز هستند.

شناسایی مبتلایان به بیش فعالی

همان طور که اشاره شد در تشخیص نهایی اختلال بیش فعالی، ملاک فقط یک آزمون خاص نبوده و نیاز است که رفتار و علائم شخص حداقل به مدت ۶ ماه ارزیابی شود. معمولا اغلب مبتلایان تا قبل از ۷ سالگی شناسایی می شوند، اگرچه حضور در محیط آموزشی روند تشخیص سرعت می بخشد به طوری که به گفته معلمان و اولیا مدارس، کودکان مبتلا اغلب با رفتار های نامناسب سبب بر هم زدن نظم کلاس می شوند و سایر هم سن و سالان از دوستی با این گروه افراد می پرهیزند که خود زمینه ساز مشکلات بعدی مبتلایان به بیش فعالی می شود.

مهم ترین نکته درباره اختلال بیش فعالی، شناسایی به موقع و شروع درمان و استفاده از خدمات مربوطه برای کنترل این اختلال است. ولی متاسفانه برخی از والدین با بی توجهی از علائم رد می شوند و آن را جز شیطنت های خاص کودکانه به شمار می آورند.

گروهی دیگر از خانواده ها اگرچه اختلال بیش فعالی فرزند خود را می پذیرند ولی به دلیل تفکر غلط نسبت به درمان های دارویی و عوارض آن ها ترجیح می دهند کودک خود به خود درمان شود که چنین چیزی نه تنها امکان پذیر نیست بلکه ممکن است حتی فرصت های زیادی را در آینده کودک تباه می کند به طوری که ناتوانی در امور آموزشی یا کسب مهارت های اجتماعی امری طبیعی خواهد بود.

علل ایجاد اختلال بیش فعالی

در بروز اختلال بیش فعالی، علل مختلفی سهیم هستند از جمله ژنتیک و شرایط محیطی. به گفته کارشناسان کودکان مبتلا به بیش فعالی در بخش هایی از مغز که مرتبط با توجه و تمرکز هستند دچار آسیب جزئی شده اند که زمینه ساز بروز علائم و رفتار های خاص شده است. برای کاهش احتمال ابتلا نوزاد به اختلال بیش فعالی به مادران باردار توصیه می شود که از آلودگی های محیطی، دود سیگار، مصرف مواد غذایی حاوی مواد افزودنی، مشروبات الکلی اجتناب نمایند. بسیاری از کودکان نیز به دلیل وجود زمینه ژنتیکی و سابقه خانوادگی دچار این اختلال شده اند.

همان طور که پیشتر یادآوری شد درمان قطعی اختلال بیش فعالی تاکنون کشف نشده است ولی در صورت دریافت خدمات درمانی در زمان مناسب، می توان به مدیریت رفتار های کودکان مبتلا کمک کرد.

چنان چه کودک در زمان مناسب این خدمات درمانی را دریافت نکند ممکن است در نوجوانی مبتلا به افسردگی شده و حتی رفتار های ضد اجتماعی و بزهکارانه نیز بروز دهد که در این موارد مشکل دو چندان است.

معمولا اطرافیان کودکان مبتلا به بیش فعالی به دلیل عدم آگاهی درست از این اختلال به سختی با آنان ارتباط می گیرند. برای جلوگیری از چنین اتفاقاتی نخست نیاز است والدین از طریق روش های مختلف درباره اختلال اوتیسم، علائم، کنترل و نحوه رفتار با افراد مبتلا اطلاعاتی کسب کنند تا با توجه به شرایط فرزند خود، رفتار نمایند.

اختلال اوتیسم چیست؟

ابتلا به اختلال اوتیسم سبب بروز مشکلاتی در زمینه ایجاد تعاملات اجتماعی، رشد مهارت های زبانی و برقراری ارتباط در افراد مبتلا می شود به طوری دیده می شود که اغلب آنان همواره مشغول انجام رفتار های تکراری هستند.

علائم اوتیسم در هر فرد به یک شکل بروز نمی یابد به همین دلیل به آن طیف اوتیسم می گویند که اغلب از شرایط خاص عصبی- رفتاری ناشی می شود‌. برخی از مبتلایان که به طیف ملایم آن دچار اند فقط یک مشکل جزئی در روابط دارند ولی در گروهی دیگر این اختلال به حدی شدید است که شخص به سختی به امور روزمره خود مشغول می شود. از طیف خفیف اختلال اوتیسم می توان به سندرم آسپرگر و اختلال های فراگیر رشد اشاره کرد.

از رفتار های شایع در کودکان اوتیسمی ناتوانی در برقراری ارتباط و عدم درک احساسات یا افکار دیگران است. معمولا آنان قادر نیستند احساسات و هیجانات درونی خود را با کلمات، حالت چهره، بدن و لمس بروز دهند به همین دلیل اغلب مردم، آنان را منزوی نیز می پندارند.

علت بروز اختلال اوتیسم

متخصصان در شناخت علت دقیق بروز اختلال اوتیسم نتوانسته اند به قطعیت برسند به طوری که از نظر برخی، دلیل اصلی این اختلال عوامل ژنتیکی بوده ولی گروهی دیگر بر تاثیر سن بالای والدین در زمان بچه دار شدن، اتفاق نظر دارند. عوامل دیگر نیز ممکن است باعث بروز این اختلال شده باشد، مانند مصرف دارو های خاص در زمان بارداری، اضافه وزن زیاد مادر باردار، فقدان یک آنزیم، سرخچه و... .

در حقیقت هر یک از این عوامل ممکن است مشکلاتی را در بخش هایی از مغز که مسئول تفسیر پیام های دریافتی از بخش های حسی و زبانی است، ایجاد کرده باشند که در نهایت منجر به ابتلا فرد به اوتیسم شده است.

برخی تصور می کنند که در ابتلا به اختلال اوتیسم عواملی همچون قومیت، نژاد، میزان سطح اقتصادی، اجتماعی و... اثر گذارند که مطالعاتی که در این زمینه صورت گرفت نتوانست چنین نظریه ای را اثبات کند. اگر چه در کشور های کمتر توسعه یافته که از تجهیزات کمتری برخوردارند ممکن است تشخیص قطعی به تعویق افتد ولی به این مفهوم نیست که شیوع در آن مناطق بیشتر است.

محققین به دلیل عدم شناخت کافی از عوامل ایجاد اختلال اوتیسم نتوانسته اند درمان قطعی آن را نیز کشف کنند. دارو درمانی و استفاده از مشاوره برای مشکلاتی که همواره با اختلال اوتیسم بروز می یابد همچون اختلالات خواب، افسردگی، صرع و اختلالات نقص توجه و بیش فعالی بسیار کمک کننده است.

اگرچه اوتیسم در گذشته جز اختلالات وراثتی دسته بندی می شد که عامل اصلی آن ژن های منتقل شده از والدین بودند ولی پژوهشگران نتوانسته اند نظریه انتقال مستقیم اوتیسم از والدین به فرزند را اثبات کنند.

شیوع اختلال اوتیسم

شیوع اوتیسم طبق آمار ها در دهه ۱۹۷۰ در آمریکا، ۳-۱ نوزاد از هر ده هزار تولد گزارش شد ولی با گذشت زمان این تعداد افزایش یافته است به طوری که در شروع قرن ۲۱ ام، میزان مبتلایان را یک نوزاد از هر ۱۵۰ تولد گزارش کرده اند.

در مورد هوش مبتلایان به اوتیسم نیز مطالعات زیادی صورت گرفته است به طوری که مشخص شده که فقط یک سوم آنان از کم توانی ذهنی رنج می برند و حتی ۴۰ % مبتلایان از هوش بالاتر از متوسط نیز برخوردارند.

درمان اختلال اوتیسم

همانطور که تاکید شد در درمان مهم ترین مرحله، تشخیص به موقع و استفاده از خدمات درمانی است که پزشکان قبل از ۳ سالگی را بهترین زمان می دانند به دلیل اینکه تکامل نهایی شبکه های عصبی به خوبی صورت نگرفته است و در این سن کارایی روش های درمانی افزایش می یابد. بنابراین توصیه می شود والدین با مشاهده کوچک ترین علائم مبنی بر اختلال اوتیسم، کودک را جهت ارزیابی دقیق تر نزد پزشک متخصص ببرند تا شانس بهبودی کودک افزایش یابد.

در برخی موارد پزشک برای کنترل رفتار های نامناسب کودک مبتلا به این اختلال دارو هایی تجویز می کند که نقش درمانی چندانی ندارند. مهم ترین نقش در درمان را والدین کودکان مبتلا دارند زیرا نخست باید در برابر پذیرش این اختلال صبر و شکیبایی داشته باشند و هم چنین به سرعت استفاده از روش های درمانی را آغاز کنند.

افراد جامعه نیز باید با افزایش آگاهی خود از رفتار هایی که موجب رنجش خانواده های درگیر می شود بپرهیزند. برخی از افراد این اختلال را ناشی از تربیت نادرست والدین می پندارند و پیمودن این مسیر را برای والدین سخت تر می کنند. در درمان اوتیسم برخی از والدین ترجیح می دهند از روش های درمان خانگی نیز استفاده کنند. از جمله این روش ها می توان به کارگیری گیاهان دارویی، حجامت و تغذیه مناسب نام برد که توصیه می شود بدون اطلاع از نظر پزشک متخصص از هیچ یک از این راهکار ها استفاده نشود.

تفاوت علائم اوتیسم و بیش فعالی

همان طور که اشاره شد اختلال بیش فعالی موجب می شود که فرد دچار ناتوانی در توجه و تمرکز شده و رفتار های تکانشی بروز دهد اما در اختلال اوتیسم مشکلات عصبی به شدت مشهود است، به گونه ای که افراد مبتلا به سختی قادر به انجام رفتار هایی همچون تعاملات اجتماعی و برقراری رابطه با دیگران هستند. همچنین رفتار های تکراری و یکنواخت از دیگر علائم اختلال اوتیسم محسوب می شود.

درباره تفاوت اختلالات اوتیسم و بیش فعالی تحقیقاتی انجام گرفته که طبق نتایج آن ها در اوتیسم عدم درک درست احساسات دیگران و ناتوانی در تشخیص هیجان و علائم آن محرز است‌‌. به عنوان مثال والدین کودکان اوتیسمی بیان می کنند که در زمان عصبانیت و خشم کودک مبتلا نه تنها متوجه حالت چهره والدین نشده بلکه عکس العمل خاصی نیز بروز نمی دهد اما کودکان مبتلا به بیش فعالی این گونه نیستند.

 همان طور که اشاره شد از مهم ترین شواهد بروز بیش فعالی، ضعف در تمرکز و توجه است. به همین دلیل کودکان علی رغم درک اتفاقات پیرامون نمی توانند واکنش مناسبی بروز دهند به طوری که گاهی عکس العمل افراط گونه بروز می دهند یا بالعکس. بنابراین عدم واکنش مناسب به محرک های محیطی در این اختلال طبیعی است.

هم چنین مطالعاتی که در دهه ۵۰ میلادی صورت گرفت اثبات کرد که کودکان بیش فعال در مقایسه با کودکان نرمال هیجان کمتری با مشاهده تصاویر خاصی بروز می دهند. ناتوانی در شناسایی هیجانات اطراف و عدم شناخت درست روحیه و حالت روحی خود از دیگر مشکلات کودکان بیش فعال است.

شناخت درست علائم و نشانه های اختلال اوتیسم و بیش فعالی به درک بهتر تفاوت این دو اختلال کمک فراوانی می کند. به همین منظور به برخی از آن ها اشاره می شود:

علائم خاص اختلال بیش فعالی

اگرچه تمامی کودکان مبتلا به بیش فعالی، علائم و شواهد یکسانی را بروز نمی دهند ولی این اختلال دارای مشخصات عمومی در افراد مبتلا است مانند:

  • عدم تمرکز حواس و فرو رفتن در خیال
  • نقص در مهارت های شنیداری و جهت یابی
  • رفتار های لحظه ای و نامناسب ناشی از ترس
  • حرکات تکانش گری
  • عدم پایان رساندن کار ها و عدم ایجاد نظم در امور
  • ناتوانی در انجام امور
  • ضعف در به کارگیری مهارت های اجتماعی
  • انجام امور روزمره و روتین همراه با سر و صدا فراوان مانند غذا خوردن و لباس پوشیدن
  • عدم رعایت نوبت در بازی های گروهی
  • بی قراری و لمس مداوم وسایل پیرامون
  • پریدن در صحبت اطرافیان و حرف زدن بدون تفکر
  • ضعف در درک مفاهیم غیر کلامی
  • تمایل به انجام کار های خطر آفرین بدون فکر قبلی
  • بروز واکنش نامناسب نسبت به استشمام بو ها، صدا ها، مزه ها و...
  • علاقه به حضور در بازی ها و فعالیت های خطر آفرین

علائم خاص اختلال اوتیسم

  • عدم تمایل به برقراری تماس چشمی و لمسی
  • عدم حضور در گفت و گو های جمعی
  • تاخیر در گفتار یا تکرار زیاد جملات
  • آشفتگی و بی قراری ناشی از بروز مشکلات حسی، استرس، ترس و ناتوانی در برقراری ارتباط
  • مقاومت در پذیرش تغییرات در عادات و کار های روتین
  • ضعف در ایجاد مهارت های اجتماعی
  • استفاده مداوم از حرکات بدنی به ویژه دست ها جهت تسکین روحی
  • علاقه و وابستگی زیاد به برخی وسایل
  • تحریک پذیری بالا نسبت به برخی محرک های محیطی و تحرک فراوان
  • تمایل به استفاده از مهارت های کلامی و عدم به کارگیری مهارت های غیر کلامی
  • ناتوانی در درک احساسات و هیجانات خود و اطرافیان
  • بروز واکنش غیر منطقی نسبت به برخی بو ها، صدا ها و مزه ها
  • عدم درک احساس امنیت و تمایل به حضور در کار های خطرناک

شباهت های اختلال اوتیسم و بیش فعالی

اگرچه تفاوت زیادی بین دو اختلال بیش فعالی و اوتیسم وجود دارد ولی شباهت هایی نیز بین این دو مشهود است به طوری که در این زمینه مطالعاتی صورت گرفته است و بیان شده که علائم اصلی اوتیسم یعنی ناتوانی در برقراری ارتباط، انجام حرکات تکراری و ضعف در مهارت های اجتماعی در اغلب کودکان مبتلا به بیش فعالی نیز بروز می یابد، هم چنین در مواردی کودکان مبتلا به اوتیسم از نشانه های اختلال بیش فعالی نیز در رنج هستند همچون:

  • بی توجهی: ضعف در توجه از جمله نشانه های اصلی ابتلا به بیش فعالی محسوب می شود که به تشخیص این اختلال کمک می کند. طبق نظر متخصصان معمولا ضعف در توجه از مشکلات حسی به وجود می آید.
  • بیش فعالی: از علائم مشترک بین هر دو اختلال اوتیسم و بیش فعالی، انجام حرکات مداوم بدون احساس خستگی است. البته باید یادآوری شود که معیار شناسایی افراد مبتلا محسوب نمی شود.
  • تحریک پذیری: این مشخصه که به صورت حرکت مداوم دست فرد مبتلا به اوتیسم مشهود است از جنبه های اصلی اختلال بیش فعالی بیان شده است. از دیگر خصوصیات مشترک در بین مبتلایان به دو اختلال اوتیسم و بیش فعالی، حرکات مداوم بدنی و ضعف در عملکرد مغز برای سازمان دهی و برنامه سازی را می توان اشاره کرد.

همچنین تاثیر جنسیت بر بروز هر دو اختلال اثبات شده است به طوری که CDC اعلام کرده است پسران سنین ۳ تا ۱۷ سال در مقایسه با دختران هم سن بیشتر مبتلا به اوتیسم هستند (پسران ۵%، دختران ۵/۴ %)

مقایسه سنی در تشخیص اختلالات اوتیسم و بیش فعالی

طبق یافته های منتشر شده از داده های CDC, شناسایی افراد مبتلا به بیش فعالی بیشتر از مبتلایان به طیف اوتیسم رخ می دهد که البته نباید از تاثیر میزان شدت اختلال چشم پوشی کرد.

اغلب مبتلایان به بیش فعالی در ۷ سالگی و همزمان با ورود به محیط آموزشی شناسایی می شوند در حالی که گفته می شود طیف اوتیسم در کودکان با سن، ۵/۲ سال به بالا به راحتی قابل تشخیص است.

بیان شده در صورتی که بروز اختلال بیش فعالی در کودکان محرز شود، موجب به تعویق افتادن تشخیص اوتیسم می گردد، به طوری که در مطالعه ای که پژوهشگران در سال ۲۰۱۵ انجام دادند حکایت از آن داشت در صورتی که اختلال بیش فعالی در کودکان شناسایی گردد ممکن است تشخیص طیف اوتیسم در کودکان به مدت ۳ سال به تعویق بیندازد.

در صورتی که خانواده های درگیر با کودکان مبتلا به هر یک از اختلالات اوتیسم یا بیش فعالی، علائم دیگر اختلال را مشاهده کردند باید آن را جدی گرفته و جهت ارزیابی دقیق تر نظر پزشک را جویا شوند.

تاثیر اختلال اوتیسم بر جنبه های عاطفی و اجتماعی افراد

آگاهی از تاثیرات عاطفی و اجتماعی ناشی از اختلالات اوتیسم یا بیش فعالی به شناسایی دقیق تر افراد مبتلا کمک فراوانی می کند، به طوری که درمان نیز ممکن است آسانتر گردد.

همان طور که اشاره شد ضعف در برقراری ارتباط، مهارت های اجتماعی و انجام امور تکراری از مشخصات اصلی مبتلایان به اوتیسم است به طوری که کودکان درگیر طیف ملایم این اختلال نیز نمی توانند در مهارت های دوست یابی و برقراری ارتباطات موفق باشند.

تخصص های پزشکی موثر بر درمان اختلال بیش فعالی

در هر دو اختلال بیش فعالی و اوتیسم، فرد با مشکلات بسیاری مواجه است که با توجه به تظاهر علائم بالینی متفاوت آن، نیاز به مراجعه به متخصص های متفاوتی است. در درمان علائم اختلال بیش فعالی بهتر است از خدمات قابل ارائه متخصصان اطفال، اعصاب و متخصصان کودک در زمینه رشد غافل نشد زیرا رفع مشکلات اضطراری کودکان مبتلا از جمله وظایف این پزشکان است. مراجعه به روان شناسان بالینی و به کارگیری راهکار های رفتار درمانی به آموزش مدیریت ارتباطات و مهارت های متفاوت می انجامد.

در صورتی که فرد دچار مشکلات عاطفی و احساسی باشد، درمان رفتاری-شناختی بسیار کمک کننده است. از جمله وظایف متخصص عصب شناس کودک، ارزیابی اختلالات مربوطه است.

همچنین بیان شده که در راهکار های آموزشی و برنامه ریزی شده تربیتی، یادگیری مهارت هایی مانند مدیریت زمان و اهمیت نظم ترتیب صورت می گیرد تا کودک به کمک آن ها بتواند امور روزمره را راحتر انجام دهد.

تخصص های پزشکی موثر بر درمان اختلال اوتیسم

متخصصان اطفال، پزشکان عصب شناس، پزشکان متخصص کودک در زمینه رفتار های رشد، روان پزشک کودک و روان شناسان از جمله افرادی هستند که به درمان اختلال اوتیسم کمک می کنند.

در صورت استفاده از خدمات درمانی این متخصصان می توان این اختلال را در زمان بهتر تشخیص داد و با کمک خدمات قابل ارائه درمان آن را آغاز کرد که کارآمدی روش ها نیز افزایش می یابد.

استفاده از مشاوره و خدمات روان شناسان بالینی و مدد کاران اجتماعی منجر به تقویت و یادگیری مهارت های اجتماعی کودکان می شود. چنان چه کودک دچار مشکلاتی در زمینه احساسات و هیجانات باشد، درمان های رفتاری-شناختی بسیار کمک کننده است. متخصصان عصب شناس نیز با کمک متد ها و روش های مختلف به تشخیص اوتیسم و رفع عوارض رفتاری ناشی از آن همچون اضطراب کمک می کنند.

حضور در جلسات کار درمانی به یادگیری مهارت های روزمره منجر می شود، هم چنین  تقویت مهارت های حسی و ارائه درمان با رژیم حسی از دیگر مزایا کار درمانی عنوان شده است. رژیم حسی اشاره به انجام فعالیت های فیزیکی داشته که کودک در طی آن می آموزد چگونه عملکرد های بدنی را بهتر کند.

گفتار درمانی از دیگر خدمات درمانی قابل ارائه است که به بهبود مهارت های کلامی منجر می شود به طوری که کودکان مبتلا در زمینه برقراری ارتباط با مشکل کمتری مواجه می شوند.

کودک مبتلا به بیش فعالی در مدرسه

افراد مبتلا به اختلالات رشدی از جمله اوتیسم و بیش فعالی در زمان حضور در مدرسه و محیط های آموزشی حتما باید تحت مراقبت های ویژه ای باشند تا مشکلات کمتری را حس کنند. به طور مثال زمانی که کودک بیش فعال در کلاس درس حضور دارد بهتر است برای جلوگیری از حواس پرتی، در جایی نزدیک معلم قرار گیرد. نشستن در مکان هایی که تمرکز او را به هم می زند مانند پنجره خطا بوده و عملکرد تحصیلی او را با مشکل مواجه می کند.

 برای رفع عدم تمرکز و توجه که اصلی ترین مشکل این افراد بوده به کارگیری علائم مخصوص و تصاویر بسیار کمک کننده خواهد بود.

کودک مبتلا به اوتیسم در مدرسه

بسیاری از کودکان اوتیسمی نیز با مشکلات تمرکزی درگیرند به همین دلیل بهتر است برای افزایش دقت و توجه، از محرک های شنیداری و دیداری دور بوده و ترجیحا نزدیک معلم بنشینند.

برای افزایش کارآمدی آموزش به این دانش آموزان بهتر است از وسایل کمک آموزشی همچون وسایل رمز گذاری که به آموزش مفاهیم جدید کمک می کند، استفاده شود.

هم چنین این کودکان نیاز دارند که هر روز از تمارین خاص مهارت های حرکتی و فیزیکی استفاده کنند تا از این نظر رشد یابند. روایت داستان و قصه متناسب با سن کودک به آموزش مهارت های اجتماعی کودکان مبتلا به اوتیسم کمک می کند. از دیگر تمارین الزامی برای این کودکان تمرین صبوری و کاهش اضطراب است تا با فراغ بال بیشتری به انجام امور مشغول شوند.

مراقبت های خاص کودکان بیش فعال در منزل

در زمینه رفتار با کودکان بیش فعال توصیه می شود در محیط منزل با وضع مقررات خاص و تاکید به انجام آن ها، یک عادت مثبت را در رفتار این کودکان نهادینه کرد. بهتر است برای افزایش احساس مسئولیت پذیری و افزایش حس اعتماد به نفس این کودکان، والدین فعالیت هایی به عهده آن ها بگذارند. البته این وظایف باید متناسب با توانایی آنان باشد.

هم چنین برای افزایش توجه و دقت کودک می توان از روش های مختلفی استفاده کرد مانند برنامه ریزی های تصویری، چک لیست ها و کاغذ های رنگی که تمایل کودک را برای انجام آن ها افزایش می دهد.

این کودکان نیز نیاز دارند با انجام هر فعالیت، استراحتی کوتاه داشته باشند تا با انرژی بیشتری به انجام سایر امور بپردازند. بنابراین والدین باید این فرصت را برای آن ها فراهم کنند. این امر در زمان نوشتن تکالیف مدرسه و فعالیت های این چنینی اهمیت بیشتری دارد. با توجه به علاقه ای که افراد مبتلا به انجام کار های روتین و یکسان دارند نیاز است حتما از قبل درباره تغییرات برنامه ها آگاه شوند تا آن را راحتر بپذیرند.

مراقبت های خاص کودکان مبتلا به اوتیسم در منزل

در اختلال اوتیسم به دلیل تفاوت های علائمی و نشانه های آن نیاز است حتما والدین درباره نحوه برخورد درست اطلاعاتی کسب کنند. به طور مثال می توان برای یادگیری تعاملات اجتماعی و نحوه رفتار درست با اطرافیان از بازی هایی که هر فرد نقش خاصی دارد، استفاده کرد. از دیگر الزامات رفتاری با این کودکان، تنظیم برنامه روزانه است به طوری که در آن مسئولیت های کودک به طور مشخص به قسمت های کوچک تقسیم شده باشد.

تاثیر اختلالات بیش فعالی و اوتیسم بر یادگیری فرد

طبق نظر کارشناسان بین بروز اختلالات اوتیسم و بیش فعالی با میزان عملکرد های آموزشی در محیط هایی همچون مدرسه و مهد کودک اثر مستقیمی وجود دارد. به همین دلیل ضروری است خانواده ها رفتار کودکان مبتلا را بیشتر رصد کنند تا عوامل موثر بر افزایش تمرکز و یادگیری او را بشناسند.

در صورتی که کودک به هر دو این اختلالات مبتلا باشد، این امر اهمیت بیشتری دارد. برای افزایش تاثیر راهکار های آموزشی، معلمان و والدین باید تلاش کنند همکاری و تعامل موثری را شکل دهند تا اطلاعاتی درباره افزایش یادگیری کودک به دست آید.

درک پیامد های اجتماعی اوتیسم

همان طور که گفته شد اختلال اوتیسم و بیش فعالی تفاوت بسیاری دارند ولی هر دو بر روابط اجتماعی افراد مبتلا تاثیر مستقیمی دارند اگر چه نحوه کار آن یکسان نیست. به طوری که گفته می شود در مبتلایان به طیف اوتیسم نقص در توجه، روابط اجتماعی نا کارآمد، عدم رعایت نوبت دیگران و... مشهود است. در گروهی دیگر پیامد های اجتماعی اوتیسم ناشی از فعالیت های تکانشی یا عدم توجه به علائم اجتماعی است.

استفاده از راهکار های درمانی ارائه شده توسط رفتار درمانگر ها، مدد کاران اجتماعی و ... به رفع این قبیل مشکلات کمک فراوانی می کند.

پژوهش درباره ارتباط بین ابتلا به اوتیسم و بیش فعالی

موسسه کریگر برای مشخص شدن ارتباط بین ابتلا به اوتیسم و بیش فعالی، مطالعاتی را انجام داد که طبق نتایج آن مشخص شد که در حدود یک سوم مبتلایان به اوتیسم در بازه سنی ۴ تا ۸ سال نشانه های اصلی ابتلا به بیش فعالی نیز مشهود بود. هم چنین بیان شد که کودکان مبتلا به دو اختلال، بروز مشکلات در زمینه مهارت های شناختی، اجتماعی و تطبیقی بیشتر است.

از دیگر علائم کودکان مبتلا به هر دو اختلال، زور گویی است که بیش از ۴ برابر کودکان سالم چنین رفتاری را بروز می دهند. هم چنین بیان شد که شیوع همزمان هر دو اختلال در بین کودکان افزایش یافته است که نیازمند توجه بیشتر والدین به علائم هشدار دهنده این اختلالات است تا موفقیت راهکارهای درمانی افزایش یابد.

افزودن دیدگاه جدید